Το νάτριο (αλάτι) που περιέχεται στις τροφές είναι απαραίτητο στον οργανισμό μας αφού βοηθά την σωστή ρύθμιση της ισορροπίας των υγρών του σώματος, καθώς και την μεταφορά ηλεκτρικού ρεύματος τόσο στους μύες όσο σε καρδιά και εγκέφαλο. Η αυξημένη ποσότητα άλατος προκαλεί αρτηριακή υπέρταση, ενώ σε καταστάσεις υπονατριαιμίας (χαμηλά ποσοστά άλατος στον οργανισμό κάτω από 125ml) παρατηρείται εγκεφαλοπάθεια και αρρυθμίες. Άρα η διατήρηση της ισορροπίας του άλατος στον οργανισμό μας είναι κριτικής σημασίας. Τα τελευταία χρόνια έχει επικρατήσει η άποψη στην καρδιολογική κοινότητα ότι η πλήρης διακοπή του άλατος στην διατροφή μπορεί να ωφελήσει τους ασθενείς με αρτηριακή υπέρταση, καρδιακή ανεπάρκεια και άλλα καρδιολογικά προβλήματα. Εντυπωσιακά πράγματι είναι τα αποτελέσματα μίας μελέτης που δημοσιεύθηκε σ’ ένα από τα μεγαλύτερα και πλέον έγκριτα ιατρικά περιοδικά το New England Journal of Medicine. Σύμφωνα με αυτή τη μελέτη ελαττώνοντας κατά 3 γραμμάρια το αλάτι ημερησίως ελαττώθηκαν κατά 60.000 οι περιπτώσεις στεφανιαίας νόσου, κατά 32.000 τα εγκεφαλικά επεισόδια, κατά 54.000 τα εμφράγματα του μυοκαρδίου όπως και οι θάνατοι από διάφορες παθολογικές αιτίες κατά 44.000 ετησίως. Προσαρμόζοντάς λοιπόν τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας και προσπαθώντας να ποσοτικοποιήσουν την πρόσληψη άλατος σχεδιάστηκε και δημοσιεύτηκε πρόσφατα μία άλλη μεγάλη πολυκεντρική μελέτη, η SODIUM HF. Στον σχεδιασμό της διέκρινε δυο σκέλη ασθενών, η πρώτη ομάδα με καρδιακή ανεπάρκεια μπορούσε να καταναλώσει το σύνηθες αλάτι, ενώ η δεύτερη ομάδα περιόρισε το διατροφικό αλάτι σε επίπεδα κάτω από 1500 mg/ημέρα. Η μέση ηλικία των ασθενών ήταν τα 67 έτη ενώ το 33% ήταν γυναίκες. Η μελέτη προς έκπληξή μας διεκόπη πρόωρα, λόγω χαμηλού ποσοστού προβλεπόμενων συμβάντων. Δηλαδή δεν παρατηρήθηκε καμία ουσιαστική διαφορά ανάμεσα στις δύο ομάδες των ασθενών. Η αυξημένη λοιπόν πρόσληψη άλατος δεν οδήγησε σε περισσότερα συμβάντα είτε σε αύξηση των θανάτων. Εν αντιθέσει οι περισσότεροι ασθενείς θεώρησαν ότι είχαν μεγαλύτερα αποθέματα ενέργειας και καλύτερη καθημερινότητα όταν έτρωγαν το σύνηθες αλάτι. Αυτό που πρέπει να προσέξουμε λοιπόν δεν είναι το μαγειρικό αλάτι στο σπιτικό φαγητό, ούτε το αλάτι το οποίο περιέχεται σε μη επεξεργασμένες τροφές όπως για παράδειγμα τα φρούτα και τα λαχανικά. Το πρόβλημα έγκειται στα συσκευασμένα τρόφιμα καθώς και στα έτοιμα φαγητά. Ποσοστό έως και 75% του άλατος που καταναλώνει ο μέσος άνθρωπος κρύβεται σε επεξεργασμένα κρέατα (λ.χ. αλλαντικά), το τυρί, τα δημητριακά, το ψωμί, τα έτοιμα γεύματα, τα πατατάκια, τους αλατισμένους ξηρούς καρπούς και γενικώς τα αλμυρά εδέσματα. Το μόνο λοιπόν που θα πρέπει να περιοριστεί είναι το αλάτι στις έτοιμες τροφές καθώς εκτιμάται ότι θα ελαττωθούν κατά 100.000 οι θάνατοι ετησίως. Θα πρέπει να καταγράφεται σε κάθε αναλώσιμο τρόφιμο το ακριβές ποσό αλατιού που περιέχει και η προτεινόμενη ποσότητα που πρέπει να περιέχουν οι τροφές ημερησίως πρέπει να κυμαίνεται από 370- 580 mg.
Παρακάτω παρατίθεται ενδεικτικός πίνακας για την περιεκτικότητα των τροφών σε νάτριο.
Ενδεικτικός πίνακας περιεκτικότητας τροφών σε Νάτριο :
Τρόφιμο περιεκτικότητα σε νάτριο (mg):
- 1 φέτα ψωμί ολικής άλεσης 25γρ = 540 mg
- Δημητριακά προγεύματος 30γρ = 1170 mg
- Ρύζι βραστό 160γρ. = 2 mg
- Ντοματοπολτός 120γρ. = 500 mg
- Βούτυρο ή Μαργαρίνη 10γρ.= 840 mg
- Τόνος κονσέρβα 120γρ.= 490 mg
- Κοτόπουλο βραστό (χωρίς πρόσθετο αλάτι) 100γρ.= 80 mg
- Φιλέτο (χωρίς πρόσθετο αλάτι) 130γρ. =85 mg
- Λουκάνικα 100γρ.= 1050 mg
- Γαλοπούλα ψητή (χωρίς πρόσθετο αλάτι) 120γρ.= 50 mg
- Τυρί cottage 25γρ.= 450 mg
- Κίτρινο τυρί 25γρ. = 610 mg
- Aμύγδαλα ωμά χωρίς αλάτι 15γρ. = 6 mg
- Ελιές σε άρμη 20γρ. = 1800 mg