Καρδιακή Ανεπάρκεια

Τι εννοούμε με τον όρο καρδιακή ανεπάρκεια;

Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι το τελικό στάδιο κάθε σοβαρής καρδιοπάθειας με κύρια αίτια την αρτηριακή υπέρταση, την στεφανιαία νόσο, τις βαλβιδοπάθειες αλλά και τις μυοκαρδιοπάθειες. Η καρδιά με την πάροδο του χρόνου διατείνεται, τα τοιχώματά της λεπταίνουν και χάνει την δυνατότητα της άντλησης αλλά και της προώθησης του αίματος από και προς τους περιφερικούς ιστούς.

Ποια είναι η συχνότητα εμφάνισης της καρδιακής ανεπάρκειας;

Περίπου το 15% των ασθενών με καρδιακά προβλήματα θα καταλήξουν σε καρδιακή ανεπάρκεια. Είναι μια σοβαρή καρδιολογική πάθηση που ευθύνεται για τις περισσότερες εισαγωγές ασθενών άνω των 65 ετών στο νοσοκομείο και συνδέεται με υψηλά ποσοστά θνησιμότητας.

Πώς δουλεύει φυσιολογικά η καρδιά;

Η καρδιά είναι ένας ειδικός μυς που λειτουργεί ως αντλία, δηλαδή προωθεί το αίμα στους πνεύμονες – προκειμένου να εμπλουτιστεί σε οξυγόνο – και στην συνέχεια στο υπόλοιπο σώμα, τροφοδοτώντας το με θρεπτικά συστατικά μέσω του δικτύου των αρτηριών. Εν συνεχεία, αντλεί το αίμα μέσω των φλεβών για να ταξιδέψει και πάλι προς τους πνεύμονες. Αυτή είναι μία διαδικασία που επαναλαμβάνεται περίπου 70 φορές το λεπτό για ένα μέσο όρο 70 ετών.

Πού οφείλεται η Καρδιακή Ανεπάρκεια;

Η κύρια αιτία που προκαλεί καρδιακή ανεπάρκεια είναι η στεφανιαία νόσος, άλλα κυρίως το έμφραγμα του μυοκαρδίου που είναι μια αιφνίδια όσο και επείγουσα κατάσταση και συμβαίνει όταν η ροή του αίματος που φέρνει το οξυγόνο στον καρδιακό μυ είναι σοβαρά μειωμένη ή διακόπτεται εντελώς. Ως γνωστόν ο μυς της καρδιάς χρειάζεται οξυγόνο για να επιβιώσει. Ακόμα και μια μικρή διακοπή της τροφοδοσίας του με αίμα – δηλαδή ελάχιστα λεπτά – είναι δυνατόν να προκαλέσουν τη νέκρωση ενός τμήματος της καρδιάς.

Νεκρωμένο τμήμα καρδιακού ιστού σημαίνει ελαττωμένη δύναμη της καρδιάς και ως συνέπεια αδυναμία λειτουργίας της ως καλή αντλία. Άλλες αιτίες είναι κάποιες δομικές παθήσεις στην καρδιά (π.χ. βαλβιδοπάθειες) καθώς και οι λοιμώξεις του μυοκαρδίου (μυοκαρδίτιδες). Μπορεί όμως και μία αρρύθμιστη επί χρόνια υπέρταση να καταλήξει σε καρδιακή ανεπάρκεια, λόγω της αυξημένης πίεσης στα αγγεία.

Ποια είναι τα συμπτώματα της Καρδιακής Ανεπάρκειας;

Στην καρδιακή ανεπάρκεια τα τοιχώματα της καρδιάς γίνονται αδύναμα και δεν μπορούν να ανταποκριθούν στο έργο τους, δηλαδή να τροφοδοτήσουν με επαρκή ποσότητα αίματος τους περιφερικούς ιστούς. Επειδή το αίμα και το οξυγόνο δεν επαρκούν για να θρέψουν τους μυς και τα όργανα του σώματος, οι μυς κουράζονται γι΄ αυτό και ο ασθενής με καρδιακή ανεπάρκεια εμφανίζει εύκολα κόπωση.
Παράλληλα, η καρδιά δεν μπορεί να λειτουργήσει ως αντλία αναρρόφησης του αίματος οπότε το αίμα που δεν μπορεί να γυρίσει πίσω, μαζεύεται στις φλέβες, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η πίεση μέσα σε αυτές, οπότε τα υγρά βρίσκουν διέξοδο στους γύρω ιστούς, κυρίως στα πόδια (όπου παρατηρούνται οιδήματα-πρήξιμο) αλλά και την κοιλιά. Υγρό συσσωρεύεται και στους πνεύμονες προκαλώντας συμφόρηση και δύσπνοια. Γενικά τα συμπτώματα είναι τα εξής:
– Αδυναμία κόπωση καταβολή
– Οίδημα (πρήξιμο)κυρίως τους αστραγάλους τα πόδια και την κοιλιά
– Αύξηση σωματικού βάρους
– Δύσπνοια κατά την προσπάθεια ή σε ηρεμία ή κατά τον ύπνο

Η αλλαγή του τρόπου ζωής, όπως το καθημερινό περπάτημα, ο περιορισμός στο αλάτι, η απώλεια βάρους και η αποφυγή καπνίσματος και αλκοόλ μπορεί να κάνουν τη διαφορά στην πρόληψη της καρδιακής ανεπάρκειας και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής.

Ποια είναι η σημασία της έγκαιρης διάγνωσης;

Από τους ασθενείς με διάγνωση καρδιακής ανεπάρκειας, το 40% αναμένεται να πεθάνει στα επόμενα 5 έτη. Το ποσοστό αυτό διπλασιάζεται και φθάνει το 80% όταν η διάγνωση αργήσει και γίνει στα προχωρημένα στάδια της νόσου. Συνεπώς η έγκαιρη διάγνωση της πάθησης είναι πολύ σημαντική.

Τρόποι πρόληψης και βελτίωσης του τρόπου ζωής

Η αλλαγή του τρόπου ζωής, όπως το καθημερινό περπάτημα, ο περιορισμός στο αλάτι, η απώλεια βάρους και η αποφυγή καπνίσματος και αλκοόλ μπορεί να κάνουν τη διαφορά στην πρόληψη της καρδιακής ανεπάρκειας και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής.

Παρακολούθηση της νόσου

Ο ασθενής με καρδιακή ανεπάρκεια πρέπει κυρίως να παρακολουθεί το βάρος του (με καθημερινό ζύγισμα) και την ποσότητα των υγρών που προσλαμβάνονται (νερό) και αποβάλλονται (ούρα). Αν παρατηρήσει μεγάλη αλλαγή στις μετρήσεις, όπως όταν πάρει π.χ. αρκετό βάρος (περισσότερο από 2 κιλά σε 3 ημέρες), ή δεν βγάζει ούρα ή αναγκάζεται να ξυπνάει τη νύκτα λόγω δύσπνοιας τότε πρέπει να ενημερώσει το γιατρό του.

Φαρμακευτική – Επεμβατική θεραπεία

Η φαρμακευτική θεραπεία περιλαμβάνει κυρίως τη χρήση διουρητικών, β-αναστολέων, α-ΜΕΑ και αναστολέων αλδοστερόνης.
Σε προχωρημένα στάδια καρδιακής ανεπάρκειας χρησιμοποιούνται αμφικοιλιακή βηματοδότηση, συσκευές μηχανικής υποβοήθησης της αριστερής κοιλίας και τέλος η μεταμόσχευση καρδιάς